ایمپلنت دندان جایگزینی برای دندان‌های از دست رفته است و همانند ریشه دندان در داخل استخوان قرار می‌گیرد. از این رو عمر ایمپلنت دندان بسیار بالا بوده و در صورتی که به خوبی از آن مراقبت شود عمر متوسط ایمپلنت دندان بیشتر از 15 سال خواهد بود. یکی از مهمترین مزایای استفاده از ایمپلنت دندان در مقایسه با سایر روش‌های جایگزینی ایمپلنت همین مساله است. عمر مفید ایمپلنت دندان بیش از هر روش جایگزین دیگر بوده و در صورتی که فرد از آن به خوبی مراقبت کند و مراقب سلامت دهان و دندان خود باشد تا پایان عمر ماندگار خواهد بود.
درست است که عمر ایمپلنت دندان در انواع ایمپلنت و در افراد مختلف متفاوت است، اما معمولا در شرایط عادی و در صورتی که استخوان فرد در از سلامت کامل برخوردار باشد، تا بیش از 20 سال ماندگار است. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت از ایمپلنت نقش بسیار مهمی در ماندگاری و افزایش طول عمر ایمپلنت دارد. ایمپلنت‌ها باید همانند دندان طبیعی تمیز شوند تا محلی برای تجمع باکتری و بروز عفونت در اطراف آن وجود نداشته باشد.
طول عمر ایمپلنت چقدر است؟
یکی از سوالاتی که ذهن افراد متقاضی کاشت ایمپلنت را به خود درگیر می‌کند این است که عمر ایمپلنت دندان چند سال است و چه عواملی بر افزایش طول عمر ایمپلنت دندان تاثیر دارد. بسیاری از افرادی که تا کنون از ایمپلنت دندان استفاده کرده‌اند از عمل خود راضی بوده و تا چندین سال بدون مشکل از ایمپلنت خود استفاده نموده‌اند. به همین دلیل ایمپلنت دندان به عنوان راه حلی پرطرفدار و محبوب شناخته می‌شود و متخصصین ایمپلنت به افرادی که حتی یکی از دندان‌های خود را از دست داده‌اند پیشنهاد می‌کنند پیش از آن که استخوان فک تحلیل برود، به فکر جایگزین کردن آن و ترجیحا استفاده از ایمپلنت باشند.
ایمپلنت دندان از سه بخش تشکیل شده است. بخش پایه ایمپلنت که فیکسچر نامیده می‌شود از جنس تیتانیوم بوده و از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است و به دلیل سازگاری با بدن انسان تا سال‌ها بدون ایجاد کوچکترین عارضه در بدن باقی می‌ماند. پایه ایمپلنت یا همان فیکسچر در داخل استخوان و در ست در جای ریشه دندان طبیعی قرار می‌گیرد و نقش ریشه را در استخوان ایفا کرده و از تحلیل رفتن آن جلوگیری می‌کند. در نتیجه می‌توان انتظار داشت که ایمپلنت دندان تا سال‌های طولانی همانند دندان طبیعی در دهان باقی مانده و با مراقبت و نگهداری صحیح طول عمر بالایی داشته باشد.
عمر ایمپلنت دندان (Dental implant) معمولاً تا 15 تا 25 سال یا حتی بیشتر است، که با رعایت بهداشت دهان و نگهداری پایدار و مراجعه به دندانپزشک، ممکن است طولانی باشد.
چه عواملی بر افزایش طول عمر مفید ایمپلنت تاثیر می‌گذارد؟
همانطور که گفتیم ایمپلنت دندان همانند دندان طبیعی در داخل استخوان قرار گرفته و از نظر ظاهر و عملکرد نیز درست شبیه به دندان طبیعی است. مراقبت از آن نیز دشوار نبوده و با استفاده از یک مسواک با برس متوسط و نخ دندان می‌توان ایمپلنت‌های دندانی را تمیز کرد و مواد غذایی و آلودگی را از روی آنها پاک کرد. معمولا توصیه می‌شود هر شش ماه یکبار یا هر سال برای بررسی شرایط ایمپلنت‌ها نزد دندانپزشک مراجعه شود تا در صورت وجود هر گونه عارضه با مشکل در ایمپلنت یا اطراف آن، درمان‌های لازم انجام شود تا ماندگاری ایمپلنت نیز بیشتر شده و نیاز به تعویض نداشته باشد.
رعایت توصیه‌های پزشکی پس از انجام عمل کاشت ایمپلنت و عدم مصرف غذاهای سفت و چسبناک و عدم استفاده از دندان‌ها به عنوان ابزار در ماندگاری ایمپلنت‌ها نقش موثری دارند. به عنوان مثال افرادی که عادت دارند غذاهای سفت میل کنند و یا از دندان برای باز کردن درب قوطی و … استفاده می‌کنند به ایمپلنت‌ها آسیب می‌رسانند و همین مساله موجب می‌شود تا عمر ایمپلنت کاهش یافته و ماندگاری مطلوب را نداشته باشد.
معمولا تا زمانی که مشکلاتی از قبیل شل شدن ایمپلنت یا ترک یا شکستگی بر روی آن وجود نداشته باشد و یا در اطراف ایمپلنت عفونتی ایجاد نشده باشد، نیازی به تعویض ایمپلنت نیست و تنها با ترمیم ناحیه آسیب دیده می‌توان طول عمر ایمپلنت را افزایش داد. حتی اگر ترک یا شل شدگی ایمپلنت در حد خفیف باشد می‌توان آن را ترمیم کرد و از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری نمود. به همین دلیل مراجعه منظم به دندانپزشکی می‌تواند در مراقبت و افزایش عمر ایمپلنت تاثیر گذار باشد.
همچنین مراقبت از ایمپلنت تا زمانی که پایه ایمپلنت به طور کامل با استخوان ادغام شود در ماندگاری ایمپلنت دندان و افزایش عمر مفید ان نقش دارد. در این مدت نباید بر روی ایمپلنت فشاری وارد شود. در صورتی که فردی دندان قروچه دارد بایستی در زمان خواب و استراحت از محافظ مخصوص استفاده کند تا پایه ایمپلنت به خوبی با استخوان جوش خورده و شل نشود. در صورتی که عمل جوش خوردن به خوبی اتفاق نیفتاده باشد پس از مدتی پایه ایمپلنت در داخل استخوان حرکت کرده و علاوه بر این که به استخوان آسیب می‌زند، دیگر قابل استفاده نخواهد بود.
آیا پیوند استخوان در افزایش طول عمر دندان ایمپلنت تاثیر دارد؟
معمولا تعداد افراد کمی پیش از کاشت ایمپلنت نیاز به پیوند استخوان دارند. افرادی که سال‌های زیادی است دندان‌های خود را کشیده‌اند و یا بر اثر تصادف یا ضربه بخشی از استخوان خود را از دسته داده باشند به این عمل نیاز دارند. پیوند استخوان روشی است که برای تامین استخوان مورد نیاز برای کاشت ایمپلنت انجام می‌شود و زمانی که استخوان کافی در اطراف پایه ایمپلنت وجود داشته باشد پایه ایمپلنت عمر بالایی داشته و تا سال‌های طولانی در استخوان سالم و ثابت باقی خواهد ماند. به طور کلی از چند نوع پیوند استخوان برای بالا بردن ماندگاری و استحکام ایمپلنت در داخل استخوان استفاده می‌شود که عبارتند از:
-
پیوند استخوان اتوژنوس (autogenous)
در این روش از عمل پیوند استخوان از استخوان طبیعی فرد برای تامین استخوان مورد نیاز استفاده می‌شود. به عنوان مثال از قسمت‌هایی مانند استخوان ران، لگن، چانه یا ساق پا مقدار استخوان مورد نیاز را برمیدارند. در این نوع به دلیل این که بافت استخوان طبیعی بوده و از بدن خود فرد است عمل پیوند استخوان با موفقیت بیشتری انجام شده و استخوان پیوند خورده خیلی سریع‌تر با ناحیه مورد نظر جوش می‌خورد.
-
پیوند استخوان اتوگرفت (autograft)
در روش دیگر از استخوان فرد به عنوان عاملی برای تولید استخوان و تامین استخوان مورد نیاز استفاده می‌شود. در این روش عوامل سلولی موجب رشد استخوان در ناحیه جراحی می‌شوند در روش اتوگرفت ابتدا استخوان از ناحیه مورد نظر استخراج شده و سپس در ناحیه مورد نظر پیوند زده می‌شود و مدتی زمان لازم است تا مقدار استخوان مورد نیاز رشد کرده و ناحیه جراحی برای کاشت پایه ایمپلنت آماده شود. این روش زمانی امکان پذیر خواهد بود که فرد از نظر سلامتی در شرایط خوبی بوده و بافت استخوان وی سالم و بدون مشکل باشد.
-
پیوند استخوان زنوگرفت
در این روش از پودر استخوان با منبع غیر انسانی مانند برخی از حیوانات استفاده می‌شود. معمولا استخوان مورد نیاز از گاو استخراج می‌شود و سپس در دمای بسیار بالا نگهداری می‌شود تا احتمال آلوده شدن بافت استخوان و رد شدن توسط سیستم ایمنی بدن انسان کاهش یابد. این پودر استخوان به عنوان پودر استخوان غیر زنده شناخته می‌شود و در ناحیه مورد نیاز استفاده می‌شود تا استخوان کافی برای قرار دادن پایه ایمپلنت تامین شود. هر قدر استخوان ناحیه جراحی محکم و به مقدار کافی باشد، احتمال شل شدن یا بروز مشکل برای ایمپلنت کمتر خواهد بود. وقتی استخوان کافی وجود داشته باشد، عمر دندان ایمپلنت نیز افزایش یافته و تا سال‌ها مشکلی برای آن پیش نخواهد آمد.
-
پیوند استخوان Alloplastic
در این روش به جای بافت طبیعی از بافت‌های مصنوعی یا کلسیم فسفات استفاده می‌شود. این مواد ممکن است غیر قابل جذب یا قابل جذب باشند. این روش در افرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به هر دلیل نمی‌توان برای آنها از استخوان طبیعی یا بافت‌های غیر انسانی استفاده کرد.
عمر ایمپلنت دندان تحت تاثیر چه عواملی است؟
به طور کلی میزان موفقیت عمل کاشت ایمپلنت دندان بیش از 98 درصد است و به همین دلیل عمر ایمپلنت دندان نیز در شرایط عادی بیش از 20 سال خواهد بود. اما آیا ایمپلنت مادام العمر است؟ چه عواملی در ماندگاری ایمپلنت دندان تاثیر دارد؟ در ادامه با چند عامل مهم که در افزایش طول عمر ایمپلنت دندان تاثیر دارد بیشتر آشنا خواهیم شد:
- مهارت متخصص ایمپلنت
- کیفیت ایمپلنت
- سلامت دهان و استخوان بیمار
- سلامت عمومی فرد
- مراقبت و نگهداری از ایمپلنت
مهارت متخصص ایمپلنت
تخصص و مهارت جراحی ایمپلنت از مهمترین عواملی است که در طول عمر ایمپلنت تاثیر دارد. وی برای تشخیص این که ایمپلنت دندان چقدر می‌تواند ماندگار باشد و برای انتخاب بهترین نوع ایمپلنت ابتدا شرایط دهان و استخوان فرد را بر اساس معاینات بالینی و بررسی عکس‌ها و انجام آزمایشات لازم ارزیابی می‌کند. تشخیص درست و استفاده از ایمپلنت مناسب و انجام درمان‌های لازم پیش از کاشت ایمپلنت در ماندگاری و افزایش طول عمر ایمپلنت تاثیر بسزایی دارد.
کیفیت ایمپلنت
برندهای مختلفی در کشور وجود دارد که از نظر طراحی و ساخت بسیار عالی بوده و معروف هستند. شناخت انواع ایمپلنت و انتخاب بهترین برند می‌تواند در افزایش طول عمر ایمپلنت تاثیر داشته باشد. شرکت‌های سازنده ایمپلنت از مواد مختلفی برای ساخت پایه ایمپلنت استفاده می‌کنند که در زمان و کیفیت جوش خوردن پایه ایمپلنت با استخوان تاثیر دارد. متخصص ایمپلنت با توجه به جنس و نوع طراحی ایمپلنت به بیمار خود خواهد گفت که عمر ایمپلنت چقدر است و چه مراقبت‌هایی برای مراقبت و نگهداری آن لازم خواهد بود.
سلامت دهان و استخوان بیمار
از دیگر عوامل موثر در ماندگاری و افزایش طول عمر ایمپلنت دندان داشتن استخوانی سالم و متراکم است. علاوه بر این سالم بودن بافت لثه برای حمایت از پایه ایمپلنت موثر است. در صورتی که فرد به بیماری لثه یا استخوان مبتلا باشد متخصص ایمپلنت ابتدا درمان‌های لازم را انجام می‌دهد تا شرایط برای کاشت پایه ایمپلنت فراهم شود. پس از بهبود شرایط دهان و دندان بیمار، عمل کاشت پایه ایمپلنت انجام می‌شود. در صورتی که متخصص ایمپلنت مشکلات لثه و استخوان را رفع نکرده باشد عمل با شکست مواجه خواهد شد و عوارضی را برای بیمار به وجود خواهد آورد.
سلامت عمومی فرد
عدم ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات قلبی، دیابت، سرطان و سایر بیماری‌ها ممکن است برای فرد خطراتی را ایجاد کند و خطرات جبران ناپذیری برای فرد به همراه داشته باشد. به همین دلیل پیش از عمل بایستی هر گونه مشکل یا بیماری را با متخصص ایمپلنت در میان گذاشت تا وی با توجه شرایط بیمار از روش مناسبی برای کاشت ایمپلنت استفاده کند. گاهی ممکن است پس از کاشت ایمپلنت فرد به یک بیماری مبتلا شود که در ماندگاری و طول عمر ایمپلنت تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین بایستی به طور مرتب سلامت دهان و دندان و سلامت جسمی بیمار مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت وجود هر گونه مشکل یا بیماری اقدامات و درمان‌های لازم انجام شود.
مراقبت و نگهداری از ایمپلنت
مراقبت درست و تمیز نگه داشتن دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله عواملی است که موجب می‌شود تا ایمپلنت عمر بیشتری داشته باشد. مسواک زدن مرتب و روزانه و استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن فضای میان دندان‌ها از تجمع باکتری در اطراف ایمپلنت جلوگیری می‌کند. درست است که ایمپلنت دندان پوسیده نمی‌شود اما تجمع باکتری و پلاک‌های دندانی بر روی ایمپلنت موجب می‌شود تا لثه و استخوان اطراف ایمپلنت ملتهب شده و عفونت کند. این عفونت و بیماری موجب می‌شود تا استخوان و لثه در اطراف ایمپلنت بر اثر عفونت از بین رفته و پایه ایمپلنت شل شود. در این شرایط اگر عفونت بیش از حد باشد بایستی پایه ایمپلنت را از داخل استخوان خارج کرد تا بتوان درمان‌های لازم را انجام داد.
علاوه بر این استعمال دخانیات، خوردن غذاهای سفت و گاز زدن مواد خوراکی خیلی ترد و چسبنده موجب می‌شود تا ایمپلنت دندان آسیب دیده و طول عمر کمتری داشته باشد. علاوه بر این دندان قروچه در زمان خواب یکی از عواملی است که در کاهش عمر مفید ایمپلنت موثر است.
چه عواملی ممکن است عمر ایمپلنت را کاهش دهد؟
دانستیم که عمر ایمپلنت چند سال است و چه عواملی بر افزایش طول عمر ایمپلنت تاثیر دارد. حال می‌خواهیم بدانیم که چه عوامل و عوارض پس از عمل موجب می‌شود تا عمر ایمپلنت کاهش یابد. با وجود این عوارض حتی اگر عمل کاشت ایمپلنت با موفقیت انجام شده باشد احتمال دارد بر طول عمر ایمپلنت تاثیر بگذارد. این عوارض بسیار نادر بوده و ممکن است در برخی از افراد و پس از عمل مشاهده شود که عبارت است از :
- ممکن است در زمان جراحی به عصب یا بافت لثه آسیبی وارد شده باشد که موجب احساس بی حسی یا درد در ناحیه جراحی شده و در دندان‌های طبیعی نیز ایجاد درد یا سوزن سوزن شدن می‌کنند. علاوه بر این ممکن است مشکلاتی از قبلی بی حس شدن موقت چانه و لب و لثه وجود داشته باشد که پس از مدتی از بین خواهد رفت. در صورتی که این علائم برای مدتی طولانی ادامه داشته باشد باید ایمپلنت دندان مورد بررسی قرار گیرد و در صورت نیاز از داخل استخوان خارج شود.
- در صورتی که پایه ایمپلنت به خوبی در داخل استخوان قرار نگرفته باشد موجب می‌شود تا فرآیند بهبودی دچار اختلال شده و عمل کاشت ایمپلنت به خوبی انجام نشود. نحوه نگهداری ایمپلنت در مدت زمانی که پایه ایمپلنت در حال جوش خوردن با استخوان است در کیفیت این عمل تاثیر خواهد داشت.
- مشکلات سینوسی بیمار از جمله آسیب به غشای سینوسی یا وارد شدن آسیب به حفره‌های سینوسی امکان دارد در زمان کاشت پایه ایمپلنت در فک بالا رخ دهد. در این شرایط امکان دارد عمل ایمپلنت دندان به دلیل عفونت‌های سینوسی با شکست مواجه شود و عمر مفید آن کاهش یابد.
- یکی از بیماری‌های نادر که در افرادی که عمل کاشت ایمپلنت انجام داده‌اند ممکن است بروز کند، بیماری پری ایمپلنتیس است. از علائم این بیماری می‌توان به التهاب لثه بر اثر عفونت لثه و استخوان در اطراف ایمپلنت اشاره کرد. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود، عفونت به داخل استخوان نفوذ کرده و موجب می‌شود تا عمل کاشت ایمپلنت شکست خورده و ایمپلنت نیز برای مدت زمان زیادی ماندگار نباشد. مهمترین عامل بروز این بیماری عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و وجود عاملی برای بروز عفونت است.
- پایه ایمپلنت از جنس تیتانیوم است، درست است که این آلیاژ بسیار مقاوم و محکم است اما امکان دارد به دلیل وارد شدن فشار بر روی دندان یا فشار سایر دندان‌ها بر روی آن خم شده و یا دچار ترک خوردگی شود. این اتفاق بسیار نادر بوده و احتمال وقوع آن بسیار کم است اما از جمله عواملی است که موجب می‌شود تا عمر ایمپلنت کاهش یابد و متخصص ایمپلنت ناچار شود ایمپلنت را از داخل دهان خارج کند.
- در صورتی که به هر دلیل بدن ایمپلنت را پس بزند و متخصص ایمپلنت ناچار باشد تا ایمپلنت را خارج کند، باید مدتی زمان بگذرد تا دوباره بتوان ایمپلنت جدید را در داخل استخوان قرار داد. استخوان ناحیه کاشت باید به طور کامل ترمیم شده باشد و هر گونه عفونت موجود در استخوان و لثه درمان شود تا دوباره برای ایمپلنت مشکلی ایجاد نشود. در صورتی که زمان کافی از درمان نگذشته باشد عمر ایمپلنت دندان کاهش خواهد یافت و دوباره مشکلات قبلی و عفونت موجب از بین رفتن استخوان اطراف ایمپلنت و شل شدن آن می‌شود.
- در صورتی که بدن به آلیاژ تیتانیوم حساسیت داشته باشد به احتمال زیاد ایمپلنت دندان را پس زده و عمل کاشت ایمپلنت هر بار با شکست مواجه خواهد شد. به همین دلیل اگر می‌بینید که با چندین بار تعویض ایمپلنت باز هم به مشکل خورده و نمی‌توانید مدت زمان زیادی از ایمپلنت استفاده کنید بهتر است این احتمال را در نظر داشته باشید که شما به آلیاژ تیتانیوم حساسیت دارید و باید از ایمپلنت‌های سرامیکی استفاده کنید.
چکاپ منظم چه تاثیری بر عمر ایمپلنت دارد؟
اگر از متخصص ایمپلنت بپرسید که “طول عمر ایمپلنت چقدر است؟” وی در پاسخ به شما خواهد گفت که طول عمر متوسط ایمپلنت به نحوه مراقبت از ایمپلنت، انواع ایمپلنت و چکاپ منظم آن بستگی دارد. عمر ایمپلنت دندان در هر فرد متفاوت است و به همین دلیل توصیه می‌کنیم که به طور منظم و هر شش ماه یکبار برای بررسی ایمپلنت، لثه و شرایط آن در استخوان به متخصص ایمپلنت مراجعه کنید تا معاینات لازم انجام شود.
در صورتی که ایمپلنت عفونت کرده باشد و زود درمان شود، مشکلات ناشی از عفونت رفع شده و عمر ایمپلنت افزایش می‌یابد. بسیاری از این عفونت‌ها معمولا بدون علائم هستند و زمانی که عفونت به لثه نفوذ کرده باشد و بافت لثه و استخوان را درگیر نموده باشد، دردهای شدیدی به سراغ فرد آمده و وی متوجه می‌شود که ایمپلنت دچار مشکل شده است. اما متخصص ایمپلنت در زمان معاینه می‌تواند کوچکترین عفونت را تشخیص داده و با استفاده از دارو و ساده‌ترین روش‌های درمان آن را رفع نماید.
روش جراحی در افزایش عمر مفید ایمپلنت دندان چقدر موثر است؟
انواع ایمپلنت دندان از سه بخش فیکسچر، اباتمنت و روکش تشکیل شده است و هر یک از این اجزا در روش‌های مختلف کاشت ایمپلنت به روش مشخصی نصب می‌شوند. شاید فکر کنید که روش کاشت ایمپلنت در موفق بودن عمل و افزایش طول عمر ایمپلنت تاثیر داشته باشد.
به عنوان مثال در روش کاشت ایمپلنت فوری پایه ایمپلنت و اباتمنت در یک جلسه در داخل استخوان قرار گرفته و نصب می‌شوند. در این روش به دلیل تازه بودن بافت استخوان عمل ترمیم ناحیه جراحی و فرآیند جوش خوردن ایمپلنت با استخوان زودتر اتفاق می‌افتد اما این اتفاق برای همه به صورت یکسان رخ نخواهد داد.
یا در برخی از افراد برای نصب چند ایمپلنت از تعداد کمی پایه ایمپلنت استفاده می‌شود. در صورتی که استخوان فرد تراکم کافی را نداشته باشد، پایه‌های نصب شده در استخوان توانایی نگه داشتن روکش را نداشته و ممکن است به استخوان آسیب برسانند. در این شرایط بهتر است از تعداد پایه بیشتری استفاده شود. به طور کلی روش جراحی با توجه به شرایط بیمار انتخاب می‌شود و در هر روش شرایط بیمار و سلامت عمومی و دهان و دندان وی مورد بررسی قرار می‌گیرد تا میزان موفقیت عمل کاشت ایمپلنت در بیشترین حالت ممکن باشد.
شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که عمر ایمپلنت دندان چقدر است و چرا این روش از سوی دندانپزشکان به عنوان روشی ماندگار با طول عمر طولانی شناخته می‌شود. دلیل اصلی آن متریال استفاده شده در ساخت ایمپلنت و روش کاشت آن است. پایه ایمپلنت از آلیاژی مقاوم ساخته شده است که خود عاملی برای افزایش عمر ایمپلنت دندان است. عمر متوسط ایمپلنت بیش از 15 سال تخمین زده شده است و در صورتی که نکات بهداشتی و مراقبتی به درستی رعایت شود عمر مفید ایمپلنت دندان بیشتر خواهد بود.
